Adet neden gecikir?

Adet nedir?

Ergenlik döneminden başlayarak menopoz yaşına kadar ayda bir kez gelen vajinal kanamalar adet kanamaları olarak adlandırılır. Adetler gebelik dönemleri sürecinde durur. Adet kanamaları normalde 21-35 gün (ortalama süre 28 gün) arasında gelir. Adet kanaması 2-8 gün sürebilir ve günde 2-3 adet ped kullanılır.

Düzenli yumurtlaması olan kadınlarda her ay endometrium adı verilen rahim iç duvarı hormonların etkisi ile kendisini olası bir gebeliğe hazırlayacak şekilde kalınlaşır, gebelik gerçekleşmezse endometrium hücreleri dökülerek adet kanaması şeklinde atılır ve bir sonraki ayda tekrar yeni bir gebeliğe hazırlanmak üzere kalınlaşmaya başlar. Bu yazımızda adet neden gecikir?adet gecikmesi nedenleri ve adet gecikmesinin çözümlerinden bahsedeceğiz.

Adet gecikmesi nedir?

Düzenli adet gören kadınlarda bazen daha erken veya daha geç gelen, daha uzun veya daha kısa süren adet kanamaları olabilir. Böyle durumlar adet düzensizliği olarak tanımlanır.

Adetleri düzenli olan kadınlarda beklenen adetin gelmesi 4 günü geçerse adet gecikmesi olarak kabul edilir. Ancak adet gelişlerinin yılda 2 kez 4 günü geçmemek üzere oynaması normal olarak kabul edilebilir. Bu durum yılda 2 kezden fazla tekrarlıyorsa nedenlerin araştırılması gerekebilir.

Adet döngülerinin yeni başladığı ergenlik ve bitmeye başladığı menopoza geçiş yıllarında adetler genellikle yumurtlamaların olmadığı düzenli olmayan kanamalar şeklindedir. Bu dönemlerdeki adet gecikmeleri fizyolojik yani doğal sayılan adet gecikmeleri olabilir.

Adet Gecikmesinin Nedenleri

• Gebelik: Adet gecikmelerinin en sık karşılaşılan nedeni gebelik olduğu için cinsel aktif olan kadınlarda ilk olarak hamilelik akla gelmeli ve gebelik testi yapılmalıdır. Cinsel ilişki tam olarak gerçekleşmese de (vajinal penetrasyon olmadan) gebelik ihtimali olabileceği için bakire ama cinsel yakınlık yaşamış (sürtünme yolu ile) kızların hamile kalabilmeleri mümkündür ve adet gecikmesi durumunda gebelik testi yapılması gerekir. Gebelik testi idrarda yapılabilir. Negatif çıkması durumunda adet gecikmesi devam ediyorsa idrar testi tekrarlabilir veya kanda gebelik testi (beta-hCG) bakılır.
• Stres, aşırı egsersiz, aşırı zayıflık: Yumurtlama ve adet görmeyi sağlayan hormonların beyinde kumanda merkezi hipotalamustur. Beynin bu bölgesi aşırı stres veya aşırı egsersiz gibi durumlardan etkilenir ve hormon salgılaması bozulur.
• Emzirme: Emzirme döneminde adetler düzensiz olabilir, adet gecikmesi yaşanabilir veya hiç adet gelmeyebilir. Özellikle emzirme bebeğin beslenmesinin tamamını veya tamama yakın kadarını sağlıyorsa. Emzirme doğum sonrası ilk 6 ay bir korunma yöntemi olabilir ancak emzirirken de hamile kalınma olasılığı vardır.
• Fazla kilolu veya aşırı zayıf olmak: Aşırı kilolu veya aşırı zayıf olmak hormonal dengeyi bozabilir. Vücut kitle indeksi (VKi) kilonun, boyun karesine bölünmesi ile hesaplanır. VKİ’nin 20-25 kg/m2 arasında olması normaldir. 20’den küçükse zayıf, 25’den büyükse kilolu kategorisine girer. İdeal kiloda olunması adetler düzeninde önemli bir faktördür. Özellikle vücut kitle indeksi 17 veya altında olan kadınlarda âdet gecikmesi görülebilir. Bu nedenle anoreksia nervosa veya bulumnia’ya bağlı aşırı zayıflık, ani kilo kaybı, atletlerde ve balerinlerde adet gecikmesi problemleri daha sık görülür.
  Aşırı kilo adet döngüsünün düzensizleşmesinin önemli nedenlerden biridir. Bu kadınlarda östrojen hormonu fazla miktarda üretildiği için adet kanaması gecikebilir. Özellikle vücut kitle indeksi 30 ve üzerinde olan kadınlarda adet düzensizliği ve adet gecikmesi sık yaşanır.
• Menopoz: Menopoz yaşamın doğal bir dönemidir. 45-50 yaş aralığında yaşanan menopoza geçiş döneminde adetler düzensizleşebilir veya gecikebilir. Menopozun kelime anlamı 1 yıl adet görmemek olduğu için tam menopoz dönemine geçildiğinde adetler durur.
• Erken menopoz: 40 yaş altında adetlerin düzensizleşerek gecikmesi hatta tam kesilmesi durumu erken menopoz olarak tanımlanır. Bu dönemde adetler gelse bile çoğu zaman yumurtlamaların olmadığı ve hormonların düzensiz salgılandığı adet döngüleridir ve çocuk isteği olan kadınlarda yapılan tedavilere rağmen yumurtlama sağlanamayabilir.
• Doğum kontrol yöntemleri: Doğum kontrol hapları kullanırken adet kanaması miktarı azalabilir hatta kanama hiç gelmeyebilir. Özellikle sadece progesteron içeren doğum kontrol haplarında adet kanaması olmayabilir. Hormonlu spiral, cilt altı implantları, aylık doğum kontrol iğneleri, 3 aylık progesteron içeren iğneler gibi doğum kontrol yöntemleri adetlerde gecikmeye neden olabilir. Bu yöntemlerin bırakılması sonrasında normal adet düzeni tekrar başlar.
• Polikistik over sendromu (PCOS): Doğurganlık dönemindeki kadınlarda en sık karşılaşılan jinekolojik problemlerden biri olan Polikistik over sendromu üreme hormonlarına ait bir düzensizliktir ve tedavisi mümkündür. Kadınlarda adet düzensizliği, adet gecikmesi, sivilceler, tüylenmede artış, gebe kalmakta zorluk gibi şikayetlerle kendini gösterebilir. Yumurtalıklarda içi sıvı dolu küçük kistler nedeni ile polikistik over adını almıştır.
• Tiroid hastalıkları: Tiroid hormonunun fazla çalışması (Hipertiroidi) veya az çalışması (hipotiroidi) hormonları etkileyerek adet düzenini bozabilir ve âdet gecikmesine neden olabilir. Adet düzensizliği ile başvuran bir hastalarda tiroid hormon düzeyi ölçülür. Bu gibi durumlarda uygun tedavi ile adetlerin normale dönmesi beklenir.
• Hipofiz bezi tümörleri (kanser veya iyi huylu tümörler),
• Adrenal bezi hastalıkları,
• Yumurtalık kistleri,
• Karaciğer bozukluğu,
• Diabet: Kan şekeri değişiklikleri ve diyabet hormonal bozukluklara sebep olabilir,
• Zatürre, kalp krizi, böbrek yetmezliği,
• Çölyak gibi bazı kronik hastalıklar,
• İrritable barsak sendromu,
• Seyahatler,
• Uyuşturucu ilaçlar.

Adet gecikmesi belirtileri nelerdir?

• Memelerden süt gelmesi,
• Memelerde dolgunluk ve ağrı,
• Baş ağrısı,
• Görme bozukluğu,
• Saç dökülmesi,
• Yüzde kıllanma,
• Sivilce,
• Kasık ve karın ağrıları,
• Vajinal akıntı,
• Adet öncesi gerginlik sendromu (PMS) huzursuzluk, gerginlik, kaygı,
• Bulantısı, kusma,
• Karında gaz ve şişkinlik,
• Aşırı kilo alma veya verme,
• Lekelenme: Yerleşme kanaması gebeliğin en erken belirtilerinden biridir,
• Sık idrara gitme,
• Çok su içme,
• Halsizlik,
• Ateş basması, terleme,
• Sinirlilik.

Adet Gecikmesi Tedavisi, Çözümleri

Yukarıda belirttiğimiz çok farklı nedenlere bağlı adet gecikmeleri yaşanabilir, sebeblere yönelik tedavi uygulanırsa normal adet düzeni tekrar başlayabilir. Örneğin tiroid hormon bozukluklarına bağlı olan adet gecikmesi uygun ilaç tedavisi ile normale döner.

Polikistik Over Sendromu olan kilolu bir kadının uygun diyet ve spor ile kilo vererek ideal kilosuna ulaşması ile adetler tekrar normal zamanında gelmeye başlar. Aşırı strese bağlı adet gecikmesi varsa stresin giderilmesi için uygulanan yöntemler sonrasında adetler düzene girebilir.

Menopoz veya erken menopoz yaşayan kadınlarda hormon ilaçları ile düzenli kanamalar sağlanabilir ancak bu kanamalar yumurtalıkların tekrar eski haline dönerek yumurtlamaların sağlanması yolu ile değil sadece kullanılan hormon ilaçlarına bağlı yalancı adet kanamalardır.

Adet gecikmesi en fazla kaç gün olur?

Adet gecikmesine neden olan problemlere bağlı olarak adetin gecikmesi bir kaç gün olabileceği gibi aylar sürebilen gecikmeler yaşanabilir. Düzenli adet gören kadınlarda 4 günü geçen gecikmeler adet gecikmesi olarak kabul edilirken polikistik over sendromu olan kadınlar 35 güne kadar olan adet gecikmeleri yaşabilir.

Adet gecikmesine ne iyi gelir?

Adetiniz gecikirse hemen panik yapmadan rahatlayıp yaşamınızdaki duygusal ve fiziksel problemlerinizi düzeltirseniz sonraki aylarda adet gecikmeleri yaşamayabilirsiniz. Yaşam şekli, kilo ve genel sağlık problemlerinin düzeltilmesi adet gecikmelerini önleyebilir. Bir yıl içerisinde ikiden fazla adet gecikmesi yaşanması durumunda kadın doğum uzmanına başvurulması gerekir.

İdeal kilonuzu koruyun: Zayıf veya fazla kilolu olmak düzensiz dönemlere neden olabilir. İdeal kiloda olan kadınlarda adet gecikmeleri ve adet düzensizlikleri daha az yaşanmaktadır.

Düzenli egsersiz yapın: Yoganın düzenli yapıldığında hormon düzeylerini normale döndürdüğü ve adet sorunları için etkili bir tedavi olduğu bilimsel çalışmalarla kanıtlanmıştır. Yoganın ayrıca adet ağrıları ve adetle ilişkili depresyon ve anksiyete gibi duygusal şikayetleri azalttığı ve yaşam kalitesini iyileştirdiği gösterilmiştir.

Baharatlar: Zencefilin her ne kadar bilimsel olarak kanıtlanmamış olsa da düzenli adet döngülerini sağlaması konusunda olumlu görüşler vardır. Zencefil aşırı adet kanamalarını azaltabilir, adet öncesi gerginlik sendromunda kullanılabilir. Adet kanamasının ilk 3-4 gününde 750-2000 mg zencefil kullanılması adet sancılarını rahatlatabilir.

Tarçın: 2014 yılında yapılan bir araştırma, az sayıda katılımcıyla sınırlı olmasına rağmen, adet döngülerini düzenlemeye yardımcı olduğunu ve PKOS'lu kadınlar için etkili bir tedavi seçeneği olduğunu göstermiştir. Ayrıca adet ağrısını ve kanamayı önemli ölçüde azaltabilir ve adet sancıları ile birlikte olan bulantı ve kusmayı hafifletebilir.

Safran, Zerdeçal, Zencefil, Kişniş veya Rezene tohumlarının tüketmesinin adetlerin düzenli olmasına yardımcı oldukları, adet ağrılarını azalttıkları konusunda bilgiler vardır, bilimsel olarak kanıtlanmamıştır.

Vitaminler: D vitamini yapılan araştırmalar düşük D vitamini seviyelerinin düzensiz adet döngülerine yol açtığı ve D vitamini kullanımı ile adetlerin düzene girdiğini göstermektedir. B vitaminleri genellikle gebelik öncesi tavsiye edilir. Yapılan bilimsel çalışmalarla B vitamini içeren besin kaynaklarını tüketen veya günde 40 mg B-6 vitamini ve 500 mg kalsiyum alan kadınların önemli oranda daha az adet öncesi gerginlik sendromu yaşadıkları gösterilmiştir.

Ananas: Bromelain isimli bir enzim içerir. Bilimsel olarak kanıtlanmamış olsa da bu enzimin rahim duvarını gevşettiği, adet sancılarını ve baş ağrısını hafiflettiği bilinmektedir. Önerilen miktar günde 1 fincan (80 gram) porsiyon yenilmesidir.

Aloe Vera: Antibakteriyel, antiviral ve antifungal özelikleri vardır. Ülserleri iyileştirir. Güneş yanığı ve cilt problemlerinin iyileştirir, kabızlığa iyi gelir. Aloe vera hormonların üretimini artırabilir ve düzenli adet döngülerine yardımcı olabilir. Adet gecikmelerinde aloe vera suyu denenebilir.

Elma Sirkesi: 2013'te az sayıda katılımcı ile yapılan bir çalışmada günlük 15 ml elma sirkesi içen polikistik over sendromlu kadınlarda adet düzeninin normale döndüğü gösterilmiştir. Elma sirkesi ayrıca kilo vermeye, kan şekeri ve insülin seviyelerini düşürmeye yardımcı olabilir.

İncir, nar, üzüm suyu, havuç suyu, maydonoz suyu, papaya: Düzensiz adetler için bilinen en iyi meyve sularıdır. Papaya, C vitamini, karoten, folat, potasyum, pantotenik asit, B vitaminleri, magnezyum, bakır ve lif açısından zengindir. Papaya stres ve menopozla ilişkili adet düzensizliklerinde yararlıdır.

Kabak çekirdeği: Fosfor, magnezyum, manganez, bakır, çinko, demir, protein ve esansiyel yağ asitlerinden zengindir, hormon üretimini arttırarak adet döngüsünün düzenli olasına yardımcıdır.

Her adet gecikmesi hamilelik belirtisi mi?

Adet düzensizliğinin akla gelen ilk sebebi gebeliktir. Gebelik dışlandıktan sonra diğer nedenlerin değerlendirilmesi gerekmektedir. Adetleri geciken kadınlarda yumurtlama düzeni değişkendir bu nedenle hamilelik istenmiyorsa doğum kontrol yöntemleri kullanmak gerekir.

Adet gecikmesi sık yaşayan ve çocuk isteyen kadınlarda ise yumurtlamalar düzensiz veya olmadığı için hamile kalmak zorlaşabilir. Bu durumda düzensizliğin sebebi bulunmalı veya tedavi edilmelidir.